1936_08_20 Εσωτερικός δεσμός

[Ани]

 Εσωτερικός δεσμός

 

"Εάν εμέ υπηρέτη τις, εμέ ας ακόλουθη, και όπου είμαι εγώ, εκεί θέλει είσθαι και ο υπηρέτης ο εμός. και εάν τις εμέ υπηρέτη, θέλει τιμήσει αυτόν ο Πατήρ." (Κατά Ιωάννην, 12:26)

 

Δυο αντιλήψεις υπάρχουν για τη ζωή: η εξωτερική και η εσωτερική. Η εξωτερική αντίληψη της ζωής είναι παρόμοια μ' ένα ωραίο κορίτσι το οποίο στρέφει την προσοχή της μόνο στο εξωτερικό της. Η εσωτερική αντίληψη της ζωής είναι παρόμοια με το κορίτσι που δεν είναι πολύ όμορφο, αλλά είναι έξυπνο. Δεν δίνει μεγάλη σημασία στην εξωτερική εμφάνιση, αλλά δουλεύει για την ανάπτυξη του νου και της καρδιάς της. Ποια απ' αυτές τις δυο κόρες είναι προτιμότερη; - Η δεύτερη. Η πρώτη κόρη σύντομα θα χάσει την ομορφιά της, και κανένας δεν θα σταματήσει το βλέμμα του πάνω της. Η δεύτερη θα αποσπά την προσοχή των ανθρώπων εξ αιτίας του εσωτερικού της πλούτου. Να γιατί ο άνθρωπος δεν πρέπει να έλκεται μόνο από την εξωτερική εμφάνιση των πραγμάτων, αλλά να βλέπει την εσωτερική τους σημασία.

 

Οι σύγχρονοι άνθρωποι σταματούν στο ερώτημα: γιατί ο κόσμος έχει δημιουργηθεί έτσι όπως σήμερα τον βλέπουμε; - Πώς έπρεπε να είναι δημιουργημένος ο κόσμος; - Όλοι πρέπει να ξέρουν ότι ο κόσμος δεν είναι δημιουργημένος τυχαία. Μέγας νόμος καθορίζει τη δημιουργία και την ύπαρξη του κόσμου. Για να καταλάβει αυτόν τον νόμο ο άνθρωπος, πρέπει να μελετά. Πράγματι, γι' αυτό έχει έρθει στη γη. Όποιος το κατανοεί αυτό, θα αναζητεί τη εσωτερική πλευρά της ζωής. Όποιος δεν το καταλαβαίνει, θα σταματάει στην εξωτερική πλευρά της ζωής. Αναφέρεται ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι δυνατός. Για να είναι δυνατός, πρέπει να κατανοεί την εσωτερική σημασία της ζωής. Για να φθάσει σ' αυτή την κατανόηση της ζωής, πρέπει να έχει υπομονή. Κάποιος λέει ότι έχει υπομονή, αλλ' όμως ακόμα δεν έχει φθάσει στην εσωτερική κατανόηση της ζωής. Αυτός ο άνθρωπος έχει εξωτερική, φαινομενική υπομονή. Η αληθινή υπομονή απαιτεί κατανόηση των πραγμάτων. Όποιος ξέρει και μπορεί να υπομένει, αυτός χαίρεται για όλα τα οποία κατανοεί. Οι δυσκολίες στη ζωή οφείλονται στο ότι ο άνθρωπος δεν κατανοεί τα ουσιαστικά πράγματα, και συνεπώς αναβάλλει για το μέλλον, για όταν θα είναι πιο ευνοϊκές οι συνθήκες. Το θέμα δεν είναι το μέλλον του ανθρώπου. Το βασικό είναι τι κατανοεί σήμερα και τι μπορεί να κάνει σήμερα. - Όμως ο Χριστός κήρυξε ένα καιρό, στο μακρινό παρελθόν. - Και αυτό δεν είναι βασικό. Το παρελθόν έχει περάσει. Το τι έχουν μάθει οι άνθρωποι από τη διδασκαλία του Χριστού και το τι εφαρμόζουν σήμερα, αυτό είναι βασικό. Το παρελθόν είναι υποκειμενικό. Το βασικό είναι το παρόν, γιατί σ' αυτό είναι το ουσιαστικό. Σήμερα, ο κάθε ένας αξιολογεί τον εαυτό του περισσότερο απ' όσο αξίζει. Σημασία για τον άνθρωπο έχει εκείνη η τιμή η οποία του αντιστοιχεί. Η φωτιά που μπορεί να κρατήσει μέχρι το τέλος, είναι δυνατή• εάν δεν μπορεί να κρατήσει έως το τέλος, δεν είναι δυνατή. Ο άνθρωπος πρέπει να δουλεύει με τη δυνατή φωτιά, η οποία λιώνει και τα πιο δύστηκτα σώματα.

 

Επομένως, ο άνθρωπος μπορεί να λύνει τα δύσκολα θέματα στη ζωή του με το ουσιαστικό το οποίο έχει μέσα του. Αυτό είναι η δυνατή φωτιά μπροστά στην οποία κάθε τι λιώνει. Όταν δεν καταφέρνει τις δουλειές του, ο άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι του λείπει κάτι ουσιαστικό, ότι δεν έχει έδαφος κάτω από τα πόδια του. Συνειδητοποιεί ότι δεν είναι έτσι όπως πρέπει να είναι, με αποτέλεσμα να έχει εγωισμό και να αναβάλλει τα πράγματα για κάποιο μακρινό μέλλον. Δεν γίνεται λόγος για αναβολή. Ο άνθρωπος πρέπει να μαθαίνει κάθε στιγμή. Πιο καλά είναι να μαθαίνει ο άνθρωπος και ν' αναγνωρίζει ότι δεν ξέρει, απ' όσο να θεωρεί ότι γνωρίζει, και οι άνθρωποι να τον σέβονται, ενώ στην ουσία να είναι αγράμματος. Η ντροπή μπροστά στην αγνωσία είναι προτιμότερη από τον σεβασμό της αμάθειας.

 

Κι έτσι, ο σκοπός του ανθρώπου στη τωρινή του ζωή είναι να φθάσει μέχρι το ουσιαστικό. Όταν αγγίξει το ουσιαστικό, θα δει τον κόσμο περιστοιχισμένο από τέλεια όντα. Τότε θα καταλάβει και θα αναγνωρίσει το ουσιαστικό στον άλλο κόσμο, έξω απ' αυτόν. Οι άνθρωποι τώρα μιλούν για τον άλλο κόσμο, αλλά ούτε πιστεύουν σ' αυτόν, ούτε τον αναγνωρίζουν. Μιλούν για τα πνεύματα, χωρίς να έχουν καθορισμένη ιδέα τι πράγμα είναι το πνεύμα. Αυτή είναι κι η αιτία για την οποία οι άνθρωποι δεν θέλουν να πεθάνουν. Δεν πιστεύουν στον πνευματικό κόσμο, στα πνεύματα, και φοβούνται, δεν ξέρουν τι θα γίνει μ' αυτούς μετά τον θάνατο τους.

 

Τώρα, όταν ακούτε να γίνεται λόγος γι' αυτά, μη παίρνετε τα πράγματα προσωπικά για τον εαυτό σας, γιατί η δική σας προσωπικότητα αλλάζει ως προς τις απόψεις, τις αντιλήψεις της ζωής. Ενώ, όταν γίνεται λόγος για κάτι, πάντα έχουμε υπ' όψη μας το αναλλοίωτο, το σταθερό. Τι μπορεί να ειπωθεί για τον άνθρωπο, ο οποίος έχει περάσει από την ηλικία των πέντε, δέκα δεκαπέντε, είκοσι, τριάντα χρονών; Εάν συγκρίνουμε τις αντιλήψεις του ανθρώπου από την ηλικία των πέντε μέχρι την ηλικία των τριάντα χρονών, θα δείτε ότι συνεχώς διαφέρουν. Απ' όλες αυτές τις αντιλήψεις, ποια είναι η πιο σωστή; Η σωστή αντίληψη είναι μόνον αυτή η οποία στηρίζεται πάνω στις βάσεις της αλήθειας. Η ζωή του ανθρώπου καθορίζεται πράγματι απ' αυτές τις απόψεις. Και η ευτυχία του ανθρώπου εξαρτάται πάλι από τις απόψεις που στηρίζονται στην αλήθεια. Η ευτυχία του ανθρώπου εξαρτάται από εκείνα τα όντα τα οποία τον αγαπούν. Αυτά ζουν γι' αυτόν, κι αυτός πρέπει να ζει γι' αυτά. Είναι αδύνατο να ζει ο άνθρωπος για τον εαυτό του. Κάποιος σπούδασε μηχανικός. Για τον εαυτό του σπούδασε; - Όχι, σπούδασε για τους άλλους ανθρώπους, για να επωφελούνται από τις γνώσεις του. Όταν οι άλλοι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις γνώσεις κάποιου ανθριόπου, ταυτόχρονα μ' αυτούς κι αυτός κερδίζει. Από την μουσική έχει όφελος όλος ο λαός, ο οποίος ακούει το μουσικό, αλλά ταυτόχρονα κερδίζει κι αυτός.

 

Ο άνθρωπος πρέπει να σκέφτεται σχετικά μ' όλα όσα τον περιστοιχίζουν, μ' ό,τι γίνεται γύρω του, για να ξεχωρίζει το προσωρινό, το μεταβατικό από το αιώνιο. Όσο δεν καταλαβαίνει το προσωρινό, ο άνθρωπος δεν μπορεί να φθάσει το αιώνιο. Οι επιστήμονες μιλούν για την αιωνιότητα, για άλλους κόσμους, για εκατομμύρια ήλιους και αστέρια στο σύμπαν, όμως, για τον συνηθισμένο άνθρωπο, όλ' αυτά μένουν άγνωστα, μέχρι να καταλάβει την προσωρινότητα των πραγμάτων. Όσο δεν μελετάει το προσωρινό, ο άνθρωπος κοιτάει το αιώνιο ως κάτι υποθετικό. Λέει: εγώ δεν έχω πάει σ' αυτούς τους ήλιους και δεν τους αναγνωρίζω. - Υπάρχουν άνθρωποι σ' αυτούς τους ήλιους. - Είναι δυνατό, αλλά εγώ δεν τους έχω δει. Για να καταλάβετε τα μακρινά, αφηρημένα πράγματα, πρέπει να μελετάτε τα πιο μικρά ζωύφια της γης. Θα πείτε ότι σήμερα αυτά τα ζωύφια δεν σας ενδιαφέρουν. - Εάν σήμερα δεν σας ενδιαφέρουν, στο μέλλον θα σας ενδιαφέρουν και θα σας χρειασθούν. Για τι ενδιαφέρεστε σήμερα; Οι πιο πολλοί άνθρωποι ενδιαφέρονται για το τι σκέφτονται οι άλλοι γι' αυτούς. Τι θα κερδίσουν, εάν ξέρουν τι σκέφτονται οι άνθρωποι γι' αυτούς; Τίποτε δεν θα κερδίσουν, μόνο θα πλανώνται. Οι σύγχρονοι άνθρωποι έχουν ανάγκη από υγιή, θετική, Θεία σκέψη. Η σκέψη πολλών είναι επιφανειακή, με αποτέλεσμα να πέφτουν σε αντιθέσεις.

 

Τι είναι απαραίτητο στον άνθρωπο; - Σωστή σκέψη, ανώτερα συναισθήματα και υγιές σώμα. Σ' αυτό έγκειται η πρόοδος του. Χωρίς υγιές σώμα, ο άνθρωπος τίποτε δεν μπορεί να καταφέρει. Η υγεία είναι μέτρο της ζωής. Όποιος είναι υγιής, μπορεί να επιτύχει τα πάντα. Το να τα επιτύχει όλα ο άνθρωπος στη ζωή του, σημαίνει να κατανοήσει τη ζωή του, και όχι τη ζωή των άλλων. Όσο είναι στη γη, ο άνθριοπος μελετάει τις συνθήκες της ζωής του. Αν τις μελετήσει, σταδιακά ανεβαίνει. Ο δάσκαλος αγαπάει εκείνους τους μαθητές που διαβάζουν και που μπορούν να δουλέψουν καλά• έτσι και ο Θεός αγαπάει και ανεβάζει εκείνες τις ψυχές που μελετούν και δουλεύουν σωστά. Έτσι, λοιπόν, έχει νόημα να ενδιαφέρεται ο άνθρωπος νια το τι λένε οι άνθρωποι γι' αυτόν, εάν μιλούν με καλά λόγια. Να σέβεσαι τον άνθρωπο και να λες καλά γι' αυτόν, αυτό είναι ένα από τα μεγάλα αγαθά της ζωής. Αυτό το αγαθό εξαρτάται απ' αυτά που ο άνθρωπος λέει. Δεν είναι αρκετό μόνο να μιλάει ο άνθρωπος, αλλά κι αυτό που λέει, πρέπει να μένει για αιώνιους καιρού;. Τα αιώνια πράγματα είναι η βάση της αληθινής ζωής. Μέχρι να φθάσει στην αληθινή ζωή, ο άνθρωπος περνάει από διάφορες φάσεις, από τις οποίες περνάει ο μπογιατζής, ο οποίος μαθαίνει τη τέχνη του για να μπογιατίζει. Στην αρχή, δεν ξέρει πώς να συνδυάσει και να στηρίξει τις μπογιές, με αποτέλεσμα να χάνουν εύκολα το χρώμα τους. Όμως, όσο περισσότερο δουλεύει, τόσο πιο καλά εφαρμόζει την τέχνη του και φτάνει στη κατάσταση του μάστορα, που οι μπογιές του ποτέ δεν χάνουν τα χρώματα τους. Όποιος έχει φθάσει στην αληθινή ζωή, χρησιμοποιεί μπογιές οι οποίες δεν αλλοιώνονται. Σαν βάλει μια απ' αυτές τις μπογιές, με τίποτε πια δεν μπορεί να βγει.

 

Πολλοί λένε ότι η ζωή είναι σκληρή. Η ζωή είναι σκληρή τότε, όταν ο άνθρωπος σκέφτεται μόνο για τους ανθρώπους και όχι για τον Θεό. Για τον άνθρωπο, ένα πράγμα είναι βασικό: πρέπει να ενδιαφέρεται γι' αυτό που ο Θεός σκέφτεται γι' αυτόν. Όταν κρατάει αυτή τη σκέψη στο νου του, και η ζωή του θα είναι εύκολη. Μέσα στον Θεό δεν υπάρχει κανένας εγωισμός. Όταν πηγαίνετε σ' Αυτόν, δεν έχετε ανάγκη από καμία σύσταση. Η ζωή σας θα είναι η δική σας σύσταση. Όταν μιλάω για ζωή, μ' αυτό εγώ δεν θέλω να απορροφήσω όλη σας την προσοχή πάνω της. Η ζωή εκδηλώνεται πάνω σε μια πλατειά επιφάνεια. Όσο περισσότερο απλώνει αυτή η επιφάνεια, τόσο περισσότερο χρησιμοποιείται, τόσο από τον μεμονωμένο άνθρωπο όπως και από όλη την ανθρωπότητα.

 

Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για την γνώση. Κάποιος άνθρωπος θεωρείται μορφωμένος, όταν είναι μεταξύ των παιδιών. Όταν, όμως, πέσει στην κοινωνία μορφωμένων ανθρώπων, θεωρείται συνηθισμένος άνθρωπος. Δηλαδή, κάθε στιγμή ο άνθρωπος πρέπει να συνειδητοποιεί ότι έχει να μάθει πράγματα. Σ' αυτό έγκειται η ταπεινοφροσύνη. Ο άνθρωπος πρέπει ν' αναγνωρίσει μέσα του ότι λίγα πράγματα ξέρει κι ότι του μένει να διαβάσει και ν' αποκτήσει γνώσεις. Δεν είναι το θέμα ν' αρνείται αυτό το οποίο ξέρει, αλλά πρέπει να συνειδητοποιεί ότι κάθε στιγμή υπάρχει κάτι να μάθει.

 

Δεν είναι αρκετό να πει ο άνθρωπος για τον εαυτό του ότι ξέρει να μιλάει καλά ή να παίζει. Κάθε μέρα ο άνθρωπος πρέπει να παρουσιάζει κάτι στην ομιλία του, στο παίξιμο του. Κάθε λέξη, κάθε τόνος πρέπει να συνοδεύεται από έναν συγκεκριμένο αριθμό δονήσεων. Για να γνωρίσει εάν μιλάει σωστά, ο άνθρωπος πρέπει να παρακολουθεί εάν όλα όσα λέει, γίνονται. Εάν δεν γίνονται κι αυτός αρχίζει να τα διορθώνει, τότε η ομιλία του ακόμη δεν είναι σωστή. Εάν ο μουσικός παίξει σωστά, όλοι οι τόνοι του ενεργούν ευχάριστα πάνω στους ακροατές. Εάν δεν ενεργούν ευχάριστα πάνω στους ακροατές, αυτός δεν είναι ακόμη αληθινός μουσικός. Ο άνθρωπος μπορεί να κάνει λάθη, όσο είναι στο φυσικό κόσμο. Όταν μπει στον Θειο κόσμο, εκεί κανένα λάθος δεν επιτρέπεται. - Γιατί; - Γιατί ο συνηθισμένος άνθρωπος μπορεί να κάνει λάθος, να γελαστεί, ενώ ο τέλειος ποτέ.

 

Ο Χριστός λέει: "Εάν υπηρετεί κάποιος Εμένα, Εμένα να ακολουθεί." Δηλαδή εδώ γίνεται λόγος για την υπηρεσία του Χριστού. Για να υπηρετεί ο άνθρωπος τον Χριστό απαιτείται τέλεια ζωή. "Εμένα να ακολουθεί" - αυτό δείχνει ότι ο άνθρωπος πρέπει να ζει σαν το Χριστό. Το να ζει σαν το Χριστό, σημαίνει κάθε μέρα να φέρει κάτι νέο στη ζωή του. Σ' αυτό έγκειται και η αληθινή ανανέωση. Δεν είναι το θέμα να γίνεται λόγος για νεότητα και γηρατειά. Η νεότητα και τα γηρατειά για τα οποία συνήθως γίνεται λόγος, είναι ανθρώπινες υποθέσεις. Ο άνθρωπος πρώτα είναι νέος και μετά γερνάει. Αυτή η νεότητα και τα γηρατειά είναι μέσα στη τάξη των πραγμάτων, είναι αναπόφευκτα. Όμως, όταν γεράσει ο άνθρωπος, δεν πρέπει να αποβλακώνεται. Συναντάτε κάποιον που λέει: Έναν καιρό, ήμουνα νέος. Έναν καιρό, έπαιζα καλά. Αφού μιλάει για το παρελθόν, αυτός ο άνθρωπος δεν είναι στο σωστό δρόμο. Πέφτει στον νόμο της αναβολής, όπου τα πράγματα χάνουν τη νεότητα και τη δύναμη τους. Άλλος πάλι θα πει ότι ξέρει κάμποσα τραγούδια, που κάποτε έμαθε και δεν μπορεί να μάθει τίποτε περισσότερο. Αυτός ο άνθρωπος είναι παρόμοιος με την λατέρνα, το γραμμόφωνο, που μπορεί να αναπαράγει μόνο καθορισμένο αριθμών κομματιών. Αυτό είναι μηχανική εργασία.

 

Ο άνθρωπος πρέπει να μαθαίνει, να ασχολείται μόνο με τον εαυτό του, μέχρι να καταλάβει την εσωτερική σχέση της ζωής. Δεν πρέπει να τον απασχολεί τι κάνανε οι άλλοι άνθρωποι και πώς ζούνε. Εάν θέλει να μάθει να κάνει ωραία παπούτσια, ο παπουτσής πρέπει να ασχολείται μόνο με το δικό του επάγγελμα - τίποτε άλλο να μην τον ενδιαφέρει. Αυτός είναι ένας τρόπος ανάπτυξης. Αυτό έχει εφαρμογή στο φυσικό κόσμο. Κάθε μέρα θα εφαρμόζεις από κάτι νέο στη δουλειά σου. Με τον ίδιο τρόπο, ο άνθρωπος μπορεί να θεραπευτεί: κάθε μέρα θα προσθέτει μια σταγόνα περισσότερο από το φάρμακο, το οποίο χρησιμοποιεί, μέχρι να φθάσει σε καθορισμένο αριθμό σταγόνων. Όμως υπάρχει και άλλος τρόπος εργασίας, θεραπείας - με τη σκέψη. Μέσω της σκέψης, ο άνθρωπος μπορεί να δουλεύει πάνω στον εαυτό του για να τελειοποιείται, μπορεί δε και με τον ίδιο τρόπο να θεραπεύεται. Με την σκέψη, ο άνθρωπος μπορεί κάθε μέρα να παίρνει μερικές σταγόνες από εκείνες τις δικές του σκέψεις, που είναι σε θέση να θεραπεύσουν, ν' αλλάξουν τα πράγματα. Θα πεις ότι σήμερα αυτό είναι αδύνατο. Αδύνατο είναι γιατί εσείς ζείτε ταυτόχρονα δύο ζωές - την παλιά και την νέα. Αρχίζετε μια δουλειά κι αμέσως λέτε: Θα τα καταφέρω; Αφού αμφιβάλλετε, μπαίνετε στην παλιά ζωή. - Θα με σέβονται και θα με εκτιμούν οι άνθρωποι; - Αυτό δεν εξαρτάται απ' αυτούς, αλλά από τον Θεό. Ο Θεός συμφιλιώνει τον άνθρωπο με τους εχθρούς του. - Πότε; - Όταν οι δρόμοι τους είναι καθορισμένοι από τον Θεό. Όταν οι δρόμοι του ανθρώπου είναι ευλογημένοι από τον Θεό, οι άνθρωποι θα τον αγαπούν. Θα πείτε ότι και ο Χριστός, ο οποίος εκτελούσε τη Θεία βούληση, δεν ήταν αγαπητός σε όλους. - Ναι, ο Χριστός ήταν αγαπητός από το λαό. Λίγοι άνθρωποι δεν τον αγαπούσαν. Αυτοί ήταν κάποιοι ιερείς γραφειοκράτες και Φαρισαίοι. Ένα απαιτείται από τον άνθρωπο: Ό,τι λέει, να το εκτελεί. Δεν είναι αρκετό να πει ο άνθρωπος ότι ξέρει να παίζει, αλλά αυτός πρέπει ταυτόχρονα να τραγουδάει και να παίζει. Ό,τι πει ο άνθρωπος, πρέπει να το εκτελεί.

 

Ο Χριστός λέει: "Αν υπηρετεί κάποιος εμένα, εμένα να ακολουθεί." Όποιος θέλει να μάθει, πρέπει να υπηρετεί το Χριστό. Χωρίς υπηρεσία δεν υπάρχει διδασκαλία. Εύκολα είναι να πει κάποιος στους άλλους να προσεύχονται γι' αυτόν. Κάθε ένας μόνος του πρέπει να προσεύχεται για τον εαυτό του, όπως και κάθε ένας μόνος πρέπει να μαθαίνει. Το να σκέφτεται ο άνθρωπος ότι οι άλλοι μπορούν να κάνουν δουλειά αντί γι' αυτόν, αυτό είναι μη κατανόηση της ζωής. - Όμως, η ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία προσεύχεται για τις ψυχές των αποθανόντων. - Αυτό είναι άλλο θέμα. Ο αληθινός χριστιανισμός αποτελεί μεγάλη επιστήμη, για τη μελέτη της οποίας απαιτείται μεγάλη προσπάθεια. Ωςεπιστήμη, ο χριστιανισμός περιέχει μέσα του μια σειρά μεθόδους για την εκπαίδευση του ανθρώπου. Για να φθάσει κάποιος σ' αυτές τις μεθόδους, πρέπει να ψάχνει στην κοινωνία των ανθρώπων, οι οποίοι ξέρουν και οι οποίοι έχουν δοκιμάσει αυτές τις μεθόδους. Όταν μεταδίδει κάτι ο άνθρωπος, πρέπει να το μεταδώσει σωστά, χωρίς καμία αποστήθιση. Όποιος θέλει να μάθει από ανθρώπους που ξέρουν, πρέπει να είναι έτοιμος ν' ακούσει και να δεχτεί. Όταν έρθετε στην Θεία επιστήμη, συνδέεστε με όντα τα οποία έχουν τελειώσει την ανάπτυξη τους. Για να σας μεταφέρουν τις γνώσεις τους, πρέπει να είστε έτοιμοι ν' ακούσετε, να δεχτείτε και να εφαρμόσετε. Αυτά τα όντα δεν χάνουν τον καιρό τους άδικα. Εάν δεν μάθετε απ' αυτά τα όντα, θα μείνετε για πάντα στην τωρινή σας κατάσταση. Επομένως, να μελετάτε και, ό,τι μαθαίνετε, να το εφαρμόζετε, για να συμπληρώσετε κάτι στις γνώσεις που έχετε. Χωρίς τη νέα γνώση, το παλιό τίποτε δεν αξίζει. Όποιος θέλει να αποκτήσει αληθινή γνώση, πρέπει να είναι ταπεινός, σαν σοφός. Όταν διηγείται κάποιος κάτι στον σοφό, αυτός ακούει προσεκτικά χωρίς να κριτικάρει, χωρίς να διακόπτει. Εάν παρατηρήσει κάποιο λάθος, ακούει μέχρι το τέλος και μετά λέει ότι είδε ένα μικρό λάθος, το οποίο πρέπει να διορθωθεί.

 

Κι έτσι, να κατανοείς, να δέχεσαι και να εφαρμόζεις τα πράγματα: σ' αυτό έγκειται η ευτυχία του ανθρώπου. Για να δείξει την ανωτερότητα του πάνω στους άλλους, κάποιος άνθρωπος λέει ότι έχει αποκτήσει την ευτυχία, γιατί το Πνεύμα του μιλάει. Ρωτώ: Ξέρει αυτός ο άνθρωπος πώς, πότε και πού μιλάει το Θειο Πνεύμα και πώς, πού και πότε το ανθρώπινο; Μόνον ο έλλογος, μόνον ο σοφός άνθρωπος μπορεί να μιλάει θετικά γι' αυτά τα πράγματα. Αυτό δεν σημαίνει ακόμη ότι ο άνθρωπος πρέπει να σκέφτεται ότι τίποτε δεν ξέρει. Όσο είναι αληθινό ότι ξέρει τα πάντα, τόσο είναι αληθινό ότι τίποτε δεν ξέρει. Και το ένα και το άλλο είναι ακρότητες. Σε κάθε δεδομένη περίπτωση, ο άνθρωπος πρέπει να κατανοεί την θέση του, να ξέρει με ποιον μιλάει. Όταν έχει αληθινή αντίληψη για τα πράγματα, θα μπορεί να αποδώσει τον απαιτούμενο σεβασμό κι εκτίμηση για κάθε άνθρωπο, για κάθε ζιόο και για κάθε φυτό. Αυτό απαιτεί η νέα διδασκαλία από κάθε άνθρωπο. Και ταύρο να συναντήσετε, θα του αποδώσετε τον αντίστοιχο σεβασμό και εκτίμηση. Θα ξέρετε ότι κι αυτός έχει κάποιους νόμους, εξ αιτίας των οποίων δεν πρέπει να του ασκείτε βία. Εάν δώσετε το απαραίτητο δικαίωμα σε όλους τους ανθρώπους και σ' όλα τα ζώα, τότε και ο Θεός θα αποδώσει το δικό σας δίκιο. Εάν δεν αποδώσετε το δίκαιο στους άλλους, και το δικό σας δεν θα αποδώσουν.

 

Τώρα, για να φθάσετε σ' αυτήν την σωστή στάση, πρέπει να δουλεύετε πάνω στην δική σας αυτοανάπτυξη. Το θέμα δεν είναι να κατηγορείτε τον εαυτό σας, ούτε να βασανίζεστε εσωτερικά, αλλά να προσπαθείτε με υπομονή και να τα αντέχετε όλα. Ό,τι κάνετε, πρέπει να συνειδητοποιείτε ότι είναι καλό. Θα πείτε ότι έχετε υπομονή. Έχετε την υπομονή αυτού του διάσημου μαθηματικού του οποίου η εργασία είκοσι ετών κάηκε σε μια στιγμή κι έπρεπε ν' αρχίσει εκ νέου την ίδια δουλειά, για να φθάσει στην λύση του προβλήματος του; Αυτός δούλευε είκοσι χρόνια πάνω σε κάποιο θέμα και τα φύλλα στα οποία έκανε τους υπολογισμούς του τα είχε αφήσει στο τραπέζι, στο δωμάτιο του, που πάντα κλείδωνε. Μια μέρα, όμως, πήγε βόλτα και ξέχασε να κλειδώσει το δωμάτιο του. Η υπηρέτρια μπήκε στο δωμάτιο κι άρχισε να το καθαρίζει για να δώσει χαρά στον κύριο της. Όταν είδε στο τραπέζι τόσα πολλά και άχρηστα χαρτιά, τα μάζεψε με το χέρι της, τα τσαλάκωσε και τα έβαλε στο τζάκι να καούν. Μετά καθάρισε καλά την σκόνη από το τραπέζι, άνοιξε το δωμάτιο να αεριστεί, έπλυνε τον πίνακα και κλείδωσε την πόρτα. Όταν ήρθε ο κύριος της, τον προϋπάντησε γελαστή και του είπε: Κύριε, σήμερα καθάρισα το δωμάτιο σας πολύ καλά. - Πώς το καθάρισες; - Όλα τα άχρηστα χαρτιά από το τραπέζι, τα συγκέντρωσα και τα έκαψα στο τζάκι. Ο κύριος κοίταξε στο άδειο τραπέζι και είπε ήρεμα: Άλλη φορά να μη το ξανακάνεις αυτό. Έκατσε στο τραπέζι κι άρχισε εκ νέου να κάνει τους υπολογισμούς του, για να αποκαταστήσει τα καμένα χαρτιά.

 

Οι σύγχρονοι άνθρωποι συχνά πέφτουν στη κατάσταση αυτής της υπηρέτριας, καταστρέφοντας πολλά πράγματα στη ζωή τους. - Γιατί τα καταστρέφουν; - Γιατί τους είναι άχρηστα. - Όχι, αυτά τα πράγματα μόνο φαινομενικά είναι άχρηστα, αλλά σε κάποια δεδομένη περίπτωση θα τους είναι χρήσιμα. Να γιατί από κάθε άνθρωπο απαιτείται βαθιά κατανόηση των πραγμάτων, να ξέρει πότε και πώς πρέπει να ενεργεί. Αν κάποτε ενεργεί λάθος, μπορεί να διορθωθεί, να καταλάβει ποιο είναι σωστό και ποιο - όχι.

 

"Εάν κάποιος υπηρετεί Εμένα, εμένα να ακολουθεί." Πολλοί λένε ότι δεν θέλουν να υπηρετούν το Χριστό, αλλά θέλουν να υπηρετούν τον εαυτό τους. Αν, σ' αυτή την κατάσταση, μπορούν ν' αποκτούν εκείνες τις γνώσεις τις οποίες θέλουν, είναι σωστοί, όμως εάν δεν μπορούν να επιτύχουν εκείνες τις γνώσεις, είναι σε λάθος δρόμο. Ένα πρέπει να γνωρίζει ο άνθρωπος: ότι δεν μπορεί να μάθει τίποτε από τον εαυτό του. - Γιατί; - Γιατί τα πράγματα δεν προέρχονται απ' αυτόν. Από μόνος του, ο άνθρωπος αποτελεί μια οθόνη, πάνω στην οποία όλα τα πράγματα αντανακλώνται. Η οθόνη δεν είναι πραγματικότητα. Η πραγματικότητα έρχεται από την αιώνια αρχή του κόσμου. Όταν το ξέρει αυτό ο άνθρωπος, δεν πρέπει να φοβάται την υπηρεσία. Ακόμα κι αν το θέλει, δεν μπορεί να υπηρετεί όλους τους ανθρώπους. Όμως, όταν υπηρετεί την Θεία αρχή, ταυτόχρονα μ' αυτό αυτός θα υπηρετεί και τους ανθρώπους.

 

Όταν παρατηρείτε τη ζωή, κάποιοι λέτε ότι κάποιος άνθρωπος ζει πιο καλά από τους άλλους. Πώς αναγνωρίζετε ποιος άνθρωπος ζει καλά και ποιος όχι; Πώς αναγνωρίζετε ποια σόμπα καίει πιο καλά; - Όσο πιο πλήρης είναι η καύση στη σόμπα, τόσο πιο καλά καίει. Επομένως, όποιος έχει σωστή σκέψη, αυτός ζει πιο καλά από όλους τους άλλους των οποίων η σκέψη δεν είναι σωστή. Η σωστή σκέψη συνδέεται με την σωστή εσωτερική ζωή του ανθρώπου. Γενικά, το βασικότερο πράγμα στον άνθρωπο είναι η ζωή. Κάποιοι λένε: Εγώ ζω πιο καλά. - Αυτό δεν είναι δική σου δουλειά. Γι' αυτό το θέμα δεν πρέπει να μιλάμε. - Εγώ προσεύχομαι στον Θεό. - Και αυτό δεν είναι δική σου δουλειά. Γι' αυτό το θέμα δεν πρέπει να μιλάμε. - Γιατί πρέπει να μιλάει ο άνθρωπος; - Μόνο για εκείνο το οποίο έμαθε και εφάρμοσε.

 

Κι έτσι, στην τωρινή του κατάσταση, ο άνθρωπος ψάχνει το δρόμο από τον οποίο θα περάσει με τα μικρότερα έξοδα, με τα λιγότερα εμπόδια κι αντιθέσεις. Πρέπει να ψάχνει μόνος αυτόν τον δρόμο; Εάν δεν έχει παραδοθεί στα χέρια του Θεού, ο άνθρωπος έχει δικαίωμα να ψάχνει τον εύκολο δρόμο μόνος και να φροντίζει τον εαυτό του. Όμως, εάν παραδοθεί στα χέρια του Θεού, δεν θα έχει λόγο να φροντίζει για τον εαυτό του, να ψάχνει το δρόμο του. Επομένως, όταν ο άνθρωπος συνδεθεί με την πρωταρχική αιτία των πραγμάτων, οι ανάγκες του θα ικανοποιούνται, πριν καν ζητήσει κάτι. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για τον άνθρωπο. Όταν αγαπάτε κάποιον, ικανοποιείτε τις ανάγκες του, πριν καν στραφεί αυτός προς εσάς. Εάν δεν τον αγαπάτε, τίποτε δεν του δίνετε. Αυτό όλοι θα το δοκιμάσετε, αλλά πολλοί το έχουν ήδη δοκιμάσει. Όποιος δεν το έχει δοκιμάσει, πρέπει ν' ανοίξει τα παράθυρα του να μπει περισσότερο Θείο φως μέσα του. Μόνο σ' αυτό το φως τα πράγματα μπορούν να είναι κατανοητά. Όποιοι έχετε περισσότερο φως, πρέπει να βοηθάτε τους άλλους. Κι όταν βοηθούν οι μεν τους δε, όλοι μαζί θα βαδίζουν μπροστά.

 

Τώρα θα έρθουμε στην ωραία πλευρά της ζωής. Αυτή έγκειται στο να ξέρει ο άνθρωπος γιατί έχει έρθει στη γη. Κάποιο κορίτσι θέλει να παντρευτεί. Πρώτα πρέπει να αναρωτηθεί: αφού θέλω να παντρευτώ, θα καταφέρω αυτό που ψάχνω; Εάν με το γάμο μπορεί να καταφέρει αυτό το οποίο αναζητά, ας παντρευτεί. Εάν δεν μπορεί να το καταφέρει, πιο καλά να μη παντρευτεί. Κάποια γυναίκα θέλει να γεννήσει παιδί. Ας αναρωτηθεί: θα μπορώ, άραγε, ν' ανεβάσω τον εαυτό μου και το παιδί μου; Εάν μπορεί να το κάνει αυτό, ας γίνει μητέρα• εάν δεν μπορεί, πιο καλά να μη γεννήσει. Κάποιος θέλει να γίνει επιστήμονας. Ας αναρωτηθεί τι θα του δώσει η επιστήμη. Εάν αυτή η επιστήμη του δώσει κάτι πολύτιμο, ας γίνει επιστήμονας• εάν αυτή η επιστήμη τον εμποδίσει στη ζωή του, πιο καλά να μη γίνει επιστήμονας. Το θέμα δεν είναι να μη σπουδάσει ο άνθρωπος, αλλά, στις σπουδές του, πρέπει να βρει το σωστό δρόμο της ζωής. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι δρόμοι, στους οποίους βαδίζουν σήμερα οι άνθρωποι, είναι λάθος. Όμως, μια μέρα, θα δουν μόνοι τους ότι οι δρόμοι τους δεν είναι ακριβώς έτσι όπως έπρεπε να είναι. Επομένως, για να βρουν τον σωστό δρόμο, οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να υπηρετούν τον Θεό. Με ποιο τρόπο θα τον υπηρετούν; - Με τον πιο σωστό. - Ποιος είναι ο πιο σωστός τρόπος για υπηρεσία; Εγώ πάλι θα σας ρωτήσω: ποιος είναι ο πιο σωστός τρόπος για να καθαρίσετε το σπίτι - το πλύσιμο, ή το τίναγμα; Θα πείτε ότι χρησιμοποιείτε και τις δυο μεθόδους. Όταν έχετε αρκετό νερό, καθαρίζετε καλά όλα τα δωμάτια, τα παράθυρα, τις πόρτες και τα έπιπλα• όταν δεν έχετε αρκετό νερό, τότε μόνο τινάζετε τα έπιπλα και αερίζετε τα δωμάτια. Έτσι, όταν θέλει να υπηρετήσει ο άνθρωπος, θα διαλέξει την αντίστοιχη μέθοδο, σύμφωνα με τις συνθήκες στις οποίες βρίσκεται, και μ' αυτή τη μέθοδο θα υπηρετήσει.

 

"Όπως με δίδαξε ο Πατέρας μου, έτσι και κάνω." Εσείς έχετε αναρωτηθεί τι σας έμαθε ο πατέρας σας; Θα πείτε ότι αυτό δεν σας ενδιαφέρει. Γιατί δεν σας ενδιαφέρει; - Γιατί δεν βλέπετε καθαρά τα πράγματα. - Γιατί δεν τα βλέπετε; - Γιατί μπροστά στο πρόσωπο σας υπάρχει ένα παραπέτασμα που σας εμποδίζει να βλέπετε τα αντικείμενα καθαρά. - Τι πρέπει να κάνω για να δω καθαρά; - Βγάλε το παραπέτασμα από τα μάτια σου. - Το έβγαλα, αλλά πάλι δεν βλέπω. - Αφού δεν βλέπεις, αυτό δείχνει ότι έχεις και δεύτερο παραπέτασμα. Βγάλε το κι αυτό! - Το έβγαλα, αλλά ακόμη δεν βλέπω καθαρά. - Βγάλε και το τρίτο παραπέτασμα. Βγάλε τα παραπετάσματα το ένα μετά το άλλο από τα μάτια σου μέχρι να αρχίσεις να βλέπεις τα πράγματα εντελώς καθαρά. Όταν θα δεις καθαρά, θα έχεις φθάσει στην βαθιά εσωτερική κατανόηση.

 

Πολλοί λένε ότι ξέρουν όλα όσα είπε κι έκανε ο Χριστός πριν από δύο χιλιάδες χρόνια. - Τι απόκτησαν από το ότι ξέρουν τι είπε κι έκανε ο Χριστός στον καιρό του; Αυτό το οποίο είπε ο Χριστός, αυτοί, ακόμη και μέχρι σήμερα, δεν το κατανοούν. Αυτοί δεν μπορούν να εξισωθούν με το Χριστό. Για τον άνθρωπο, είναι βασικό να μην επαναλαμβάνει τα λόγια του Χριστού, αλλά να έχει τη δική του καθαρότητα και αγιοσύνη. Ο καθαρός και συνειδητός άνθρωπος δεν κάνει τίποτε κακό. Δεν κρατάει μέσα του τα στοιχεία του κακού. Όποιος δεν κρατάει μέσα του τα στοιχεία του καλού, αυτός δεν είναι σε θέση να κάνει το καλό. Ο νόμος είναι ένας και για το καλό και για το κακό. - Επομένως, από εσάς απαιτείται να μελετάτε τον Λόγο του Χριστού, να τον εφαρμόζετε, κι όχι μόνο να διαβάζετε. Ο Λόγος είναι η βάση της ζωής. Είναι το καύσιμο το οποίο συνεχώς πρέπει να προστίθεται για να μπορεί η φωτιά της ζωής συνεχώς να καίει. Όταν μελετάτε τον Λόγο, αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι όλα τα άλλα πρέπει να τα εγκαταλείψετε. Ό,τι σας είναι απαραίτητο, να το κρατάτε και να δουλεύετε μ' αυτό. Αυτό το οποίο δεν σας χρειάζεται, θα το μοιράζετε στους φίλους σας. Μπορείτε να κουβαλήσετε εκατό κιλά στάρι στην πλάτη σας; Εάν δεν μπορείτε να το μεταφέρετε, ένα μέρος απ' αυτό θα το μοιράσετε στους φίλους σας ή στους φτωχούς. Τα χρειαζούμενα πράγματα θα τα κουβαλάτε μόνοι σας, ενώ τα άχρηστα θα τα μοιράζετε στους πλησίον σας. Για παράδειγμα, αυτός που βγάζει πέτρες έχει ανάγκη από το σφυρί του, ο συγγραφέας από το στυλό, ο βιολιστής από το βιολί. Κάθε πράγμα είναι πολύτιμο στον καιρό του. Ο έξυπνος άνθρωπος ξέρει πού να χρησιμοποιεί το κάθε τι. Όποιος δεν ξέρει την θέση των πραγμάτων, βρίσκεται σε αντίθεση. Δηλαδή, κάθε τι το οποίο δεν μπορεί να ωφελήσει στη δεδομένη περίπτωση και στο δεδομένο άνθρωπο, είναι άχρηστο. Αυτό το οποίο είναι χρήσιμο για τον πατέρα, για τον γιο είναι άχρηστο, κι αυτό το οποίο είναι χρήσιμο στη μητέρα, στην κόρη της δεν είναι χρήσιμο. Όμως, αυτό το οποίο, στη δεδομένη περίπτωση, μπορούν να κάνουν ο γιος κι η κόρη, πρέπει να το κάνουν.

 

Τώρα, ξεπροβάλλει μέσα σας η σκέψη: Ποια διδασκαλία είναι σωστή; - Η σωστή διδασκαλία είναι αυτή η οποία στηρίζεται στην πλήρη και απόλυτη πίστη. Αυτό σημαίνει: στις πιο μεγάλες αντιθέσεις στη ζωή σας, να μην επιτρέπετε στην συνειδητότητά σας την σκιά της αμφιβολίας για τον θεό. Από αυτή την οπτική γωνία, αληθινός φίλος είναι αυτός στον οποίο έχετε απόλυτη πίστη. Ξέρετε θετικά ότι, ό,τι αρχίσει αυτός, θα το ολοκληρώσει. Το πώς και με ποιο τρόπο, αυτό δεν είναι βασικό. Το βασικό για σας είναι ότι εσείς δεν αμφιβάλλετε γι' αυτόν. Επομένως, να προσπαθείτε να μπείτε στη θέση ο ένας του άλλου και να πιστεύετε, κι όχι να φιλονικείτε για το ποιος είναι σωστός και ποιος λάθος. Αν ενεργείτε έτσι, θα είστε σαν το σοφό που, ό,τι πιάσει στα χέρια του, γίνεται πολύτιμο. Εάν πιάσει πέτρα στο χέρι του, τη μετατρέπει σε πολύτιμη πέτρα. Όταν αφήσει αυτή την πέτρα στην άκρη, αυτή ξαναγίνεται συνηθισμένη. Όσο ο άνθρωπος πιστεύει στον Θεό, όλα τα πράγματα είναι πολύτιμα γι' αυτόν, όλα τα πράγματα αποκτούν τη σημασία τους. Όταν σταματήσεις να πιστεύεις στον Θεό, όλα τα πράγματα χάνουν το αξία τους, σταδιακά αρχίζουν να χάνουν το νόημα τους.

 

"Εάν κάποιος υπηρετεί εμένα, εμένα να ακολουθεί!." Υπηρεσία χωρίς αγάπη, χωρίς ικανοποίηση, δεν είναι υπηρεσία. Γιατί; Γιατί ο άνθρωπος υπηρετεί μόνο το μεγάλο. Ο Χριστός λέει: "Όπως ο Πατέρας μου με έμαθε, έτσι κάνω. Εγώ ήρθα να υπηρετήσω." Πράγματι, ο άνθρωπος μπορεί να υπηρετεί μόνο τον σοφό, τον τέλειο μέσα στον οποίο ο Θεός ζει. Σαν το ξέρετε αυτό, κι εσείς πρέπει να υπηρετείτε, για να αποκτήσετε κάτι. Τι θα αποκτήσετε; Την μορφή σας δεν θα την αλλάξατε ξαφνικά, ούτε τη συνειδητότητά σας, όμως όλο και θα αποκτήσετε κάτι, όσο μικρό και να είναι αυτό. Η αξία της πηγής δεν εμπερικλείεται στο μέγεθος της, αλλά στο καθαρό νερό που αναβλύζει απ' αυτήν. Επομένως, και η αξία σας καθορίζεται απ' αυτό το οποίο αναβλύζει από εσάς, δηλαδή από τη ζωή. Εσείς δεν μπορείτε να καθορίσετε το τι είναι ζωή. Εσείς ξέρετε μόνο να λέτε ότι κάποιος άνθρωπος είναι αγράμματος, αδύνατος, ή φτωχός, χωρίς να σκεφτείτε βαθιά πάνω στα πράγματα. Μια μέρα, ο αγράμματος θα γίνει μορφωμένος, ο αδύνατος δυνατός, και ο φτωχός πλούσιος. Όλα στον κόσμο υπόκεινται σε μεγάλες αλλαγές. Εσείς πρέπει να στρέφετε την προσοχή σας στις δυνατότητες, που κρύβονται μέσα στον άνθρωπο. Στις δυνατότητες του Θείου μέσα στον άνθρωπο.

 

"Όπου είμαι εγώ, εκεί θα είναι και ο υπηρέτης μου." Ο Χριστός έχει υπ' όψη του την αληθινή υπηρεσία. Ο άνθρωπος πρέπει να ωθείται προς την εργασία, την δουλειά, χωρίς να κατακρίνει τον εαυτό του και χωρίς να κρίνει τον άλλο. Η ζωή είναι το μέρος της διόρθωσης, της δουλειάς. Κάποιος λερώθηκε - δεν τρέχει τίποτε. Πρέπει να πάρει νερό και να καθαριστεί καλά. Ή λερώνετε εσείς κάποιον άλλο - πάλι το ίδιο. Θα πάρετε καθαρό νερό και θα τον βοηθήσετε να καθαριστεί. Αυτός είναι ο δρόμος της αγάπης. Αυτός είναι ο δρόμος της ανύψωσης. Να είστε ταπεινοί προς τον εαυτό σας και προς τον πλησίον σας και να ευχαριστείτε που έχετε σταλεί στη γη για να διορθωθείτε και να μάθετε. Όταν το συνειδητοποιήσετε αυτό, η κατάσταση σας θα καλυτερεύσει. Ο άνθρωπος πρέπει να μαθαίνει να μιλάει σωστά. Οι λέξεις του πρέπει να ζεσταίνουν και όχι να καίνε.

 

Κι έτσι να δουλεύετε ήρεμα, χωρίς να γίνεστε αδιάφοροι προς την δουλειά σας. Γι' αυτό απαιτείται κατανόηση. Να δουλεύετε σαν το μικρό παιδί, που πηγαίνει στο σχολείο για πρώτη φορά. Αυτό ξέρει ότι έχει σταλεί να μάθει, και κάθε μέρα να αποκτάει κάτι νέο. Ο Χριστός λέει: "Εάν δεν γίνετε σαν μικρά παιδιά, δεν μπορείτε να μπείτε στην ουράνια βασιλεία." Για να φθάσετε στην κατάσταση των μικρών παιδιών, να σκέφτεστε ότι κάθε μέρα πρέπει να αποκτάτε κάτι, κι όχι ότι ξέρετε πολλά. Για να δείξει ότι είναι ταπεινός, κάποιος λέει: εγώ δεν θέλω να γίνω άγιος. Τι σημαίνει η λέξη άγιος; Να είσαι άγιος σημαίνει να έχεις φως (Σημ. Μετ.: Στα βουλγάρικα, άγιος — σβετ, και φως = σβετλινά). Όποιος δεν θέλει να είναι άγιος, αυτός θα μείνει στο σκοτάδι. Επομένως, κάθε άνθρωπος πρέπει να προσπαθεί να είναι άγιος, δηλαδή να φέγγει, κι όχι να θεωρείται ανάμεσα στους ανθρώπους ως κάτι μεγάλο για να τον προσκυνούν. Έχει ειπωθεί στις Γραφές: "Να εξομολογείστε τις αμαρτίες σας." Είναι τέχνη να ξέρει ο άνθρωπος πώς να εξομολογείται και πώς να εξομολογεί. Όποια εξομολόγηση ακούει από τον πλησίον του, να την θάβει μέσα του - Γιατί; - Για να μην σακατεύει τους άλλους. Να φυλάτε τον πλησίον σας ως εαυτόν, εάν θέλετε να προοδεύετε. Αυτό σημαίνει ο στίχος που ο Χριστός είπε: "Αγαπάτε αλλήλους ως εαυτόν!"

 

2. Καθολική Ομιλία, που έγινε στις 20 Αυγούστου 1936 στις 5 π. μ., Σόφια - Ίζγκρεβ.